Keten tohumu, kabak çekirdeği, Ayçiçeği ve susam tüketerek uygulanan tohum rotasyonu yöntemi adet döngüsü düzensizliklerine ve hormonlara iyi gelen bir mucize mi? Yoksa Aviva Romm un dediği gibi bir mit mi?
.
Bu uygulamayı 3 sene önce 4 ay kesintisiz yaptığım dönemde, tekrar 28 güne gelen regl döngüm ile tam olarak neyin bana iyi geldiğini anlamamıştım. Düzenli yoga yapıyor olmamın mı? Organik besleniyor olmamın mı? yoksa kullandığım super foodlar mıydı bedenimin kendi doğal akışına dönmesine vesile olan? Belki de hepsi stresin de ortadan kalmasıyla beraber destek oldular bedenime ya da ben bir plesebo etkisi yaşıyordum.
Geçenlerde bu sorularla, bu uygulama tekrar aklıma düşünce, bir kere daha yapayım istedim. Mühendis kafama en hitap eden yazarlardan biri olan Dr. Aviva Romm'un Tohum Rotasyonu hakkındaki yazısına rastladım. Diyor ki Aviva Romm " Biri bunu uydurmuş, sonra da bir sürü kopyacı aynı şeyi söyleyip durmuş. O kadar çok tekrarlanmış ki gerçek gibi görülmeye başlamış." "Dolayısıyla birçok sağlık trendi gibi tohum rotasyonu da iyi pazarlanan bir mit. Zararsız bir akım olduğu söylenebilir ama önleyici amaçla kullanıyorsanız yanıltıcı olacaktır."
Amerikanvari her derde devam açıklamaların gerçeklik payını çokça sorguladığım bir dönemden geçiyorum. Bedenime iyi geleceğini düşündüğüm ya da hissettiğim uygulamaları denemek hoşuma gidiyor ama diğer yandan da bu tarz uygulamaları mucize gibi gösterenlerin gücümüzden çokça çaldığını ve bedeni tamir etme dürtüsüyle fazlasıyla strese soktuğunu düşünüyorum. Çünkü bedenin sesini dinlemek, yaşadığı rahatsızlıkların arkasındaki mesajı alabilmek için alan açmanın, onu tamir etmeye çalışmaktan daha derin bir şifa getirdiğine inanıyorum.
Ben yine de denemek istiyorum diyenler için buyrun Tohum rotasyonu nasıl yapılır ?
Menstrual Döngünün 1. günü ile 14. günleri arası: Günde 1 yemek kaşığı çekilmiş keten tohumu ve günde 1 yemek kaşığı çekilmiş kabak çekirdeğini beslenmenize dahil ediyorsunuz. ( Foliküler fazda rahim çeperinin oluşması için daha fazla östrojene ihtiyaç duyarız.)
Menstrual Döngünün 15. ve 28. günleri arası : Günde 1 yemek kaşığı çekilmiş susam ve günde 1 yemek kaşığı çekilmiş ay çekirdeğini beslenmenize dahil ediyorsunuz (Luteal fazda corpus luteum progesterone salgılamaya başlar. Bu seks hormonu implementasyon için rahmi hazırlamaya başlar.)
Bir çok Holistik Kadın sağlığı uzmanının yere göğe sığdıramadığı bu uygulamayı bir de Aviva Romm un bakış açısından Türkçe çeviri ile okumak isterseniz
buyrun 2019 Ekim ayında yayınladığı yayınladığı yazısı: (Ingilizce orjinaline ulaşabileceğiniz link yazının altında)
"İnternette kadın hormonları ve sağlık üzerine yazılanları takip ediyorsanız tohum döngüsünün / rotasyonunun mucizevi olduğu ve menstrüel döngüyü düzenlediğiyle alakalı yazılara denk gelmişsinizdir. Karşınıza çıkmadıysa, tohum döngüsü kadın hormonlarını dengelemek için menstrüel döngünün farklı evrelerinde belirli tohum kombinasyonlarını tüketmeyi öngören bir kürdür. Neden bu kadar heyecan yarattığını anlayabiliyoruz. Hormonal sorunları yiyecek temelli basit bir çözümle ortadan kaldırma vaadi kesinlikle ilgi çekici. Fakat tohumlar üzerine yapılan bilimsel çalışmalar vaatleri doğrular nitelikte değil. Döngünüzün belirli bir evresinde şu veya bu tohumu tüketmek hormonları düzenlemiyor.
Kanıtın Abartılması: Tohum Döngüsü / Rotasyonu Çılgınlığı
Tohum döngüsü çılgınlığı internetteki kadın sağlığı sayfalarından yayılmıştır ve on yıldan kısa bir mazisi vardır. İnternette, kendini “kadın sağlığı uzmanı” olarak tanıtan kimselerin tohum döngüsünü övdüğü onlarca yazıya rastlamak mümkün. Neredeyse bir mem olmuş durumda. Biri bunu uydurmuş, sonra da bir sürü kopyacı aynı şeyi söyleyip durmuş. O kadar çok tekrarlanmış ki gerçek gibi görülmeye başlamış.
Sivri dilli olduğum için üzgünüm ama bu tip şeyler böyle yayılıyor.
Tohum döngüsünün mantığı şöyle. Reglinizin farklı evrelerinde belirli tohumları tüketmekle doğru zamanda optimal hormonal desteği almış olacaksınız ve östrojen ve projesteron seviyeniz dengelenecek. Örneğin, döngünün foliküler evre diye bilinen ilk yarısında ve luteal evre diye bilinen ikinci yarısında belirli tohumları tüketmek, tohumlarda bulunan çeşitli lignanları (fito-östrojen), yağ asidini ve mikro besin bileşenlerini almak adına faydalı sayılıyor. Fakat bunlar, bitki/yiyecek kimyasını ve hormon fizyolojisine hakim olmamaktan ileri gelen, tahminden öteye geçmeyen genellemeler. Tohum döngüsünün böyle bir etkisi olduğu ortaya konmuş değil ve hormon seviyeleri bir hafta şu veya bu besini tüketmekle düzelmez.
Bedenin menstrüel döngünün çeşitli evrelerinde farklı besinlerle harekete geçtiği doğrudur. Kandaki çinko, magnezyum ve kalsiyum seviyeleri döngü boyunca farklılaşır. Ama bu demek değildir ki tohum tüketimini döngüye göre düzenleyip bu besinlerden gelen bileşenleri kan değerlerine göre düzenlemekten fayda gelir. Muhteşem bedenlerimiz besinlerden fayda alırken sıkı bir düzene göre hareket etmektedir. Ayrıca besin depoları ancak zamanla dolduğundan tohum döngüsü kürü süre ve miktar bakımından yetersiz kalır.
Tohum döngüsü yazılarında geçen “veriler” tamamen bağlam dışı çalışmalara dayalı. Hamile bırakılmış veya laboratuvarda aşılanmış hamilelik yaşayan, süt veren mandıra inekleri ve et sığırları üzerinde yapılan çalışmalar bunlar. Menstrüel döngü boyunca belirli tohumları tüketmekle parametreleri uyuşmayan örnekler. Ayrıca bu çalışmalarda bu hayvanlara haftalar veya aylar boyunca günlük olarak tek tip veya iki tip tohum çok büyük miktarlarda veriliyor ki buna rağmen çoğu araştırmanın sonucunda konuyla ilintili olan çok az hormonal değişikliğe rastlanıyor. Dolayısıyla birçok sağlık trendi gibi tohum döngüsü de iyi pazarlanan bir mit. Zararsız bir akım olduğu söylenebilir ama önleyici amaçla kullanıyorsanız yanıltıcı olacaktır.
Peki bazı kadınlar neden işe yaradığını söylüyor? Birçok kür, deneyenlerin %30’nda işe yarar. Bu, bilindik plasebo etkisidir. Zaten beslenmenize sağlıklı bir şey eklemek, buna tohumlar da dahil, genel beslenme farkındalığını artırabilir. Henüz bu işe bulaşmadıysanız internette birçok abartılı iddia bulunduğunu, bunların bir kısmının başarı hikayesi olarak sunulduğunu söyleyelim.
İşin “Tohumundaki” Gerçek Nedir?
Birçok sağlık trendi gibi, kelime şakası yapmak gerekirse, bu işin “tohumunda” da bir gerçeklik payı var. Zaten bu yüzden bu yaklaşımlar kulağa çok mantıklı geliyor. Tohum ve çekirdeklerin sağlıklı beslenmenin bir parçası olduğu bilinen bir gerçek. Bazılarının da hormonlar üzerinde ufak da olsa olumlu etkisi olduğu biliniyor. Örneğin araştırmalara göre,
Keten tohumu, susam, kabak çekirdeği ve ay çekirdeğinde bulunan E vitamini, omega 3 ve omega 6 yağ asitleri hormon üretimi ve rahmin foliküler işlevi için gerekli.
Kabak çekirdeği ve susamda yüksek oranda bulunan çinko korpus luteumun oluşmasına, projesteron seviyesinin yükselmesine ve dölyatağı iç zarını canlı doku aşılamaya hazır hale getiriyor.
Tohumlar ovülasyonu ve fertiliteyi destekleyen, karaciğer detoksunu verimlileştiren selenyum zenginidir.
Keten tohumu ve susamda özellikle yüksek miktarda bulunan lignanlar sağlıklı bir bağırsak florasında enterolignanlara çevrilir, bu da östrojeni sağlıklı seviyede tutmaya yarar.
Tüm bunlara rağmen tohum döngüsünün işe yaradığını gösteren klinik çalışma bulunmamaktadır. Tohum döngüsünün faydasını gösterdiği iddia edilen araştırmalarda aynı tohum ve çekirdeklerin hormonlar üzerindeki etkisi, tek seferde haftalar veya aylar boyunca normalde alınandan çok daha yüksek miktarda alarak ölçülmüştür. Oysa tohum döngüsünde tohumlar kısa ve dönüşümlü olarak tüketilir. Yani hormonlar üzerinde sonuç elde etmek için yapılması gereken araştırmayla alakası yoktur.
Peki tohum ve çekirdeklerden yemeli miyiz? Evet, kesinlikle!
Hormonal Sağlığı Destekleyen Tohumlar ve Kullanım Biçimleri
Belirli tohum ve çekirdeklerin hormonal sağlık üzerinde etkili olduğunu destekleyen birtakım bilimsel bulgular mevcut. Fakat bu, tohum döngüsü ile alakalı değil. Gelin beraber tohumları ve sağlık üzerindeki faydalarını inceleyelim.
Keten Tohumu
Araştırmalara göre keten tohumu tüketmek luteal evrenin süresini uzatıyor ve yumurtlama göstermeyen döngülerin sayısını azaltıyor. Aynı zamanda luteal evrede projesteron ve östrojen orantısını iyileştiriyor. Peki bu ne demek? Keten tohumu ovülasyonu düzenlemede ve projesteron seviyelerini iyileştirmede çok başarılıdır. Dolayısıyla regl atlıyorsanız veya projesteronunuz düşükse ay boyunca keten tohumu tüketmek şahane bir seçim olur. Aşırı östrojen seviyesini de düşürür.
Menstrüel döngü üzerindeki doğrudan etkisi yanı sıra, keten tohumu stres hormonunu azaltarak stres algısını (yani kişinin stres hissini) düşürür. HPA aksisi (hipotalamik pituiter adrenal aksisi) üzerindeki etki ve genel anlamda stresin azalması regl döngünüz üzerinde muhtemelen olumlu etki yaratır, nitekim stres seks hormonu seviyesini en çok etkileyen sinyallerdendir. Menopozdan sonra da meme kanserine karşı önleyici etkisi vardır. Hormonların yanı sıra genel sağlık üzerinde de müthiş etkilidir. Seks hormonuna olan etkisinin yanı sıra kardiyovasküler risk profilini düşürdüğü görülmüştür. Tip 2 diyabette A1C seviyesini düşürür. Polikistik over sendromu yanı sıra insülin direnci veya yüksek kan şekeri varsa beslenmenize keten tohumu eklemeniz çok iyi olur.
Nasıl kullanılır: Araştırmaların çoğunda günde 10g kullanılmış, ben kadınlara bu miktarın biraz üzerinde olacak şekilde, günde iki yemek kaşığı taze öğütülmüş keten tohumu öneriyorum. Bu miktar sayesinde vücudunuz lif de kazanmış olur. Mısır gevreğine, smoothie’nize veya salatanıza ekleyebilirsiniz.
Susam Tohumu
Susam tohumunun kadın hormonları üzerinde etkili olduğu ve polikistik over sendromu yaşayan kadınlara iyi geldiği bilinmektedir. Özellikle öne çıkan, menopoza girmiş kadınlar üzerinde yapılmış bir araştırmada beş hafta boyunca her gün 50g susam tohumu tüketmenin (erkek seks hormonu olarak bilinen) DHEAS’ı %18 oranında düşürüyor ve (seks hormonu bağlayıcı globulin olan) SHBG’yi %15 oranında artırıyor. PCOS hastalarında SHBG seviyeleri çoğunlukla düşüktür (bu durum androjen seviyesinin yükselmesine neden olur) ve SHBG seviyesi yüksektir. Dolayısıyla PCOS hastasıysanız susam tohumu yemenizde fayda var. Susam tohumunu hayatınızın bir parçası haline getirmenin en basit ve sağlıklı yollarından biri organik tahindir. Son derece yoğun bir ürün olduğundan, 1-2 yemek kaşığı tahin yemeniz yeterlidir. Eğer tohum haliyle yiyecekseniz 1/4 kupa, hatta daha da fazla tüketmeniz gerekir. Yazının sonundaki tariften faydalanabilirsiniz.
Kabak Çekirdeği ve Ay Çekirdeği
Kabak ve ay çekirdeklerini de unutmamak gerek. Sağlıklı beslenmede önemli bir yeri olan mikro-besleyiciler bakımından zengin olan bu çekirdekler yüksek oranda menstrüel döngüye fayda sağladığı bilinen yağ asitleri içerir. Ay çekirdeği ve susamda en yüksek miktarda bulunan çinko korpus luteumun oluşumunu hızlandırabilir, döngünün ikinci yarısında projesteron seviyelerini sağlıklı bir seviyeye taşıyabilir. Fareler üzerinde yapılan araştırmalarda çinko yetersizliğinin yumurtalıklarda yumurta gelişimini gerilettiği, ovülasyonu bloke ettiği görülmüştür. Ancak, mevcut araştırmalara göre, ay çekirdeğinin keten tohumundan daha faydalı olduğuna dair kanıt bulunmamaktadır. Ay çekirdeği üzerine yapılan çalışmalar hormon seviyelerine etki etse bile bunun minimal düzeyde olduğu görülmüştür. Araştırmaların yalnızca bir kısmında projesteronda küçük bir artış gözlemlendiği kayda geçmiştir.
Tohum Döngüsü: İşin Özü
Polikistik over sendromundan mustarpiseniz günlük beslenmenize susam eklemeyi düşünebilirsiniz. Regliniz gecikiyor veya genel anlamda menstrüel düzensizlik yaşıyorsanız keten tohumu günlük kullanım için müthiş bir beslenme müttefiki olacaktır.
Kıymetli yaşam enerjinizi “doğru çekirdek ve tohumları doğru zamanda” yeme stresine girerek harcayacağınıza katı bir anlayıştan vazgeçerek çekirdek ve tohum çeşitlerini günlük bazda tüketmeyi düşünebilirsiniz. Ne kadar sık, o kadar iyi! Bunları beslenmenizin bir parçası haline getirmenin en kolay yolu kendinizi serbest bırakmak, katı bir diyete girmektense sağlıklı beslenme ve yaşam tarzının bütünleyici unsuru olarak günlük bazda tüketmeyi denemektir.
Böyle düşününce hayat çok daha kolay değil mi?
Tohum döngüsü mantığını daha organize biçimde yaşamınıza katmak istiyorsanız, bu, zararlı bir etki yaratmayacaktır. Fakat tohum döngüsü kürünü takip ediyorum diye hormonlarınızın mucizevi biçimde düzene girmesini filan beklemeyin. Bu tamamen “seksi” bir wellness trendi çünkü.
“Bunu İnsan Yiyecek” Dedirten Tohum Tarifleri
Bazı tohum ve çekirdekleri yıllardır her gün yiyorum. Salatama kabak çekirdeği atmak olsun, tostuma ay çekirdeği katmak olsun… Granola tarifime de tohum/çekirdek katıyorum. Tahin deseniz, hemen her şeye ekliyorum. Özellikle kızarmış ekmeğe sürmeye, buharda pişmiş sebzelerin üstüne dökmeye ve tahıllarla karıştırmaya bayılıyorum.
Şimdi regl döngünüzün herhangi bir zamanında zevkle yiyebileceğiniz iki tarif gelsin.
Susam Topları
Aşağıdaki malzemeleri mutfak robotuna koyun.
2/3 fincan susam, ay çekirdeği ve kabak çekirdeği karışımı. Ek olarak dilerseniz badem veya ceviz.
4 adet çekirdeği ayıklanmış hurma VEYA iki yemek kaşığı iyi bal
İki yemek kaşığı tahin
1/4 fincan veya biraz daha fazla hindistan cevizi parçası
Tercihe bağlı: İki yemek kaşığı sevdiğiniz bir adaptojen veya medikal mantar tozu, öğütülmüş keten tohumu veya kakao tozu
İyice karıştırın. Çekirdekler ve yemişler biraz parçacıklı kalsın. Robottan çıkarıp bir yemek kaşığı yardımıyla top top yapın. Topları çiğ veya pişmiş hindistan cevizi parçacıklarına veya susama batırın. Afiyet olsun.
Kara ve Deniz Ürünü Vegan Atıştırmalık
Damak tadında maceradan yanaysanız, sağlıklı bir iz mineral (özellikle tiroide iyi gelen iyot) bombası isterseniz ve su yosunu size çok tuzlu gelmiyorsa uzun zamandır bayılarak hazırladığım bu atıştırmalık tarifimle kendinizi şımartabilirsiniz.
Malzemeler
İki parça kurutulmuş ve kavrulmuş su yosunu veya 1/4 fincan ufalanmış kırmızı deniz otu yaprağı
Yarım fincan kabak çekirdeği, ay çekirdeği
Glutensiz soya sosu
Sarmısak tozu
Su yosununu tadımlık parçalara ayırarak veya kırmızı feniz otu yaprağını ufalayarak bir kaseye koyun. Çekirdekleri döküm veya paslanmaz çelik tavada kabak çekirdekleri ufak ufak zıplayana kadar veya ay çekirdekleri açık kahverengi olana kadar kavurun. Üç dakika sürer. Kavururken karıştırın. Kavrulmuş çekirdek ve tohumları iki yemek kaşığı soya sosuyla karıştırın. Yarım veya çeyrek yemek kaşığı sarmısak tozu ekleyin. Su yosununu ekleyin. Sıcak veya oda sıcaklığında tüketebilirsiniz. Hava almayan bir kapta saklayın. Afiyet olsun."
Çevirinin yapıldığı kaynak: Dr. Aviva Romm MD nin internet sitesi : https://avivaromm.com/seed-cycling/
Çeviri : Nur Ayanoğlu